«عراق چگونه اراک شد» مستندی است دربارهی تاریخچهی شکلگیری شهر اراک، در منطقهای که پس از حمله اعراب به ایران «عراق عجم» نام گرفته و در زمان فتحعلیشاه قاجار قلعهای برای نبرد در برابر تهاجم روسها و قریهای در آنجا ساخته می‌شود و آن را «سلطان آباد عراق عجم» مینامند و شهر اندک اندک شکل میگیرد، تا زمانی که در زمان رضاشاه پهلوی راهآهن به شهر میرسد و رضاشاه نام شهر را فارسی کرده و به «اراک» تغییر میدهد و به مرور بدل به قطبی صنعتی در کشور می‌شود.
نکتهی جالب توجه دربارهی «عراق چگونه اراک شد» فرم و لحن شوخ و سرزندهی تصاویر و گفتار متن آن است که فیلم را از یک مستند تاریخ شهری آکادمیک خشک جداکرده و بینندهی عادی را هم به خود جذب و همراه میکند. همچنین سعید شاه حسینی در فیلمی که ادای دینی به زادگاهش به حساب میآید، لحنش یک سره ستایشآمیز و نوستالژیک نیست و به خوبی توانسته لحنی انتقادی –و در عین حال محبتآمیز- را نیز نسبت به اراک و شهروندانش در فیلم بگنجاند و با تاکید بر تعلق خاطر و مهرش به شهر، از کاستیهای آن هم بگوید.
فرم درست و جذاب از امتیازهای «عراق چگونه اراک شد» است. فیلم از فیلمها و عکسهای آرشیوی و تصاویری که شاه حسینی از شهر و شهروندان ثبت کرده تشکیل شده و در حالی که مشخص است که متن از پشتوانهی پژوهشی خوبی برخوردار است، اما جالب این جاست که بر خلاف رویهی غالباً مرسوم اینگونه فیلمها، تقریباً از هیچ مصاحبهای با هیچ چهرهای در فیلم استفاده نشده، و این باعث شده فیلم ریتم و یکدستی ِ تصویری خود را به خوبی حفظ کند و با حضور سکانسهای مصاحبه، بدل به فیلمی خشک نشده است. به همین دلیل زمان ۶۶ دقیقهای فیلم هم بر خلاف نمونههای مشابه طولانی جلوه نمیکند.
«عراق چگونه اراک شد» فیلمی است دربارهی یک شهر، به مثابه یک موجود زنده، که نه تنها برای اهالی اراک، که برای بسیاری از بینندگان سینمای مستند و علاقمندان به موضوعات مشابه جذاب خواهد بود
کارگردان: سعید شاه حسینی؛ متولد ۱۳۵۱ اراک، دارای مدرک کارشناسی ارشد سینما و دکترای ارتباطات. تعداد زیادی فیلم کوتاه داستانی و مستند ساخته که از مطرحترین آنها میتوان به «سایهی دیروز» (برندهی چندین جایزه از جشنوارههای مختلف)، «ترسیب کربن»، «خورشید باغ و پنجره»، «بارانی که از آسمان میآید» و «نور سکوت و صدای آهن» اشاره کرد.
عراق چگونه اراک شد
کارگردان: سعید شاهحسینی
تولید سال ۱۴۰۲
مدت زمان: ۶۶ دقیقه
بخش مسابقه ملی- فیلمهای بلند «هفدهمین جشنواره سینما حقیقت» ۱۴۰۲
اهمیت: تاریخچهی شکلگیری یک شهر: اراک
جذابیت: فرم و لحن فیلم شوخ و سرزنده است و انتخابهای درست کارگردان فیلم را از یک اثر آکادمیک خشک، به یک مستند پویا و جذاب، که شخصیت اصلیاش یک شهر است، بدل کرده است.
