فیلم مستند «دختر کوه نور» قرار است پرتره ای باشد درباره ی اشرف، دختر مجرد یک خانواده ی عشایر، که هم برادران و خواهرانش همگی ازدواج کرده و رفته و شهرنشین شده اند، و هم هیچ خانواده ی دیگری در همسایگی آن ها باقی نمانده است. این دختر است و پدر و مادر پیرش و سختی های زندگی عشایری، از کوچ گرفته تا چرای دام ها و امور روزانه. فیلمساز در آغاز به این نکته اشاره می کند که مجردماندن اشرف در حقیقت برای نگهداری از پدر و مادرش است و گذران زندگی عشایری، که اگر او نباشد از توان والدینش خارج است و به پایان می رسد.
فیلم، در مقایسه با دیگر فیلم های مستندی که به زندگی عشایر پرداخته اند، چیز دیگری به این سینما اضافه نمی کند: همان قاب های آشنا از تصاویر آشنا دشواری های زندگی در کوهستان و راه های صعب العبور و چرای گوسفندان و…
درباره پرداخت شخصیت اشرف، که قرار است تم اصلی فیلم پیرامون او باشد، بر اساس اطلاعاتی که فیلم به بیننده اش می دهد، دختر عادت دارد تا تنهایی خود را با گلدوزی تصاویری از زندگی روزمره اش پر کند. این موضوع می توانست دستمایه ی تصویرسازی های فیلم باشد، که اما متاسفانه به جز چند نمای گذرا، فیلمساز استفاده دیگری از آن نکرده است. همچنین وجود یک خواستگار برای او، که نقطه ی امید زندگی دختر برای رهایی از شرایطی است که در آن به سر می برد، در حد اشاراتی در یک مونولوگ و یک گفتگوی تلفنی باقی می ماند.
یا در جایی دیگر که دختر، برای دیدار با خواستگارش لباس های محلی و رنگارنگ خود را به تن می کند، فیلم به یکی دو لانگ شات کوتاه بسنده کرده و از این فرصت هم در پرداخت حال و هوای شخصیت اصلی فیلم استفاده چندانی نشده است.
فیلم با این میان نویس آغاز می شود که: «مستند دختر کوه نور روایت پیردختران عشایر کهگیلویه و بویراحمد است.» مشخص نیست فیلمساز در هنگام استفاده از عبارت «پیردختر» چه در سر داشته؟ جدای از بار منفی و تلویحاً تحقیرآمیز این عبارت، دختری که شخصیت اصلی فیلم است با هیچ معیاری «پیر» محسوب نمی شود.
از آن طرف در سکانسی از فیلم می بینیم که خواهران و برادران اشرف، و حتا پدر و مادرش، تقریباً همگی متفق القولند که حق اوست که ازدواج کند و به دنبال زندگی خودش برود و در پای سبک زندگی عشایری تباه نشود. به عبارت دیگر در این جا شخصیت های حاضر در فیلم، از خود فیلم جلوتر می روند و به روزترند. و این برای یک فیلم مستند، که ظاهراً دارد غصه ی دختران ازدواج نکرده ی عشایر را هم می خورد، ضعف کمی محسوب نمی شود.
«دختر کوه نور» انتخاب موضوع جالبی داشته، که اگر در هنگام ساخت آن تجربه ی سینمایی و تامل و حوصله ی بیشتری به کار می رفت، می توانست فیلم مهم و تاثیرگذاری از کار درآید.
کارگردان دختر کوه نور: جابر بادیاد
تولید سال ۱۴۰۲
مدت زمان: ۳۹ دقیقه
بخش مسابقه ملی- فیلمهای کوتاه «هفدهمین جشنواره سینما حقیقت» ۱۴۰۲
*
