به گزارش روابط عمومی هاشور نیوز به نقل از مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، کاووس صادقلو عکاس مستند، با نگاهی تاریخی درباره اهمیت عکاسی مستند عنوان کرد: از زمانی که دوربین به‌عنوان یک رسانه مطرح شد، از تولدش تا امروز، یک رسانه قدرتمند بوده است. در میان این ظرفیت گسترده، عکاسی مستند و تأثیرات آن جایگاه ویژه‌ای دارد. اهمیت این حوزه را می‌توان در چند بخش برشمرد؛ نخست ثبت تاریخ است. ثبت تاریخ برای آیندگان یک سند محکم است تا بدانند در دوران ما چه اتفاقاتی رخ داده است. بخش دیگر، ارزش هنری و زیبایی‌شناسی است که در مجموعه‌های عکاسی مستند نمود پیدا می‌کند و زیبایی‌های خاص خود را دارد و هنرنمایی عکاس در آن بهتر جلوه می‌کند.
او افزود: یکی دیگر از اهمیت‌های قابل توجه عکاسی مستند، نقش آن در ایجاد تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است؛ چراکه این هنر در طول تاریخ بسیار تأثیرگذار بوده است. همچنین عکاسی مستند کاربردی‌ترین هنر در زمینه تحقیق، پژوهش و آموزش است. از ویژگی‌های دیگر این حوزه، شفافیتی است که در پاسخ به مسائل و موضوعات اجتماعی ایجاد می‌کند. عکاسی مستند یک عامل ارتباطی بین جامعه و جهان پیرامون است.
نقش مدیران فرهنگی در مستندنگاری
صادقلو درباره نقش مدیران فرهنگی در پرورش نگاه مستندنگارانه گفت: گام نخست این است که مدیران فرهنگی آگاهی لازم را از عکاسی مستند داشته باشند. برخی مدیران آگاهی دارند و به جریان مستندنگاری کمک می‌کنند، اما برخی دیگر به دلیل عدم آگاهی گاه مانع این جریان می‌شوند.
او ادامه داد: یکی از مشکلات بزرگ در جامعه هنری و رسانه ما این است که در رسانه‌ای مثل تلویزیون وقتی درباره جاسوس صحبت می‌کنند، دوربین را روی دوش آن فرد می‌گذارند که چنین نگاهی باید اصلاح شود.
فرهنگ‌های متنوع، زوایای گوناگون
صادقلو درباره ضرورت فراگیری تکنیک و اصول عکاسی بیان کرد: تمامی جوامع بشری قابلیت دیده شدن دارند. فرهنگ‌های مختلف، زاویه‌دیدهای متفاوتی دارند و اتفاقات مختلفی در آن‌ها رخ می‌دهد. همان‌گونه که در رنگ‌شناسی، یک رنگ در کشور ما معنایی دارد و در کشوری دیگر معنایی متفاوت؛ تعاریف تا حدودی متفاوت‌اند اما اصل موضوع مشترک است.
او افزود: واقعیت‌های اجتماعی و زیستی جامعه ما قابلیت ثبت شدن دارند، زیرا فرهنگ‌های مختلفی در نقاط مختلف کشور وجود دارد که خود یک جذابیت تصویری و فرهنگی برای دنیا به شمار می‌رود. شاید به دلیل عدم آگاهی از تأثیرات مثبت عکاسی مستند، امکان اندیشیدن از عکاسان گرفته شده باشد. اگر این تأثیر شناخته شود، اندیشیدن برای عکاس تبدیل به یک فعالیت روزمره می‌شود و او هر روز درباره کار خود فکر می‌کند و از طریق آموزش‌هایی که می‌بیند، آن را در قالب‌های درست و علمی ارائه می‌دهد.
او گفت: یکی دیگر از معضلات جامعه ما این است که هر کسی دوربین به دست می‌گیرد، فکر می‌کند عکاس است؛ بدون آنکه ایده، اندیشه، نگاه یا تکنیک داشته باشد. این معضل بزرگی است. شاید با آموزش، عکاسان بتوانند ایده‌های خود را به‌درستی تصویر کنند و واقعیت‌های جامعه را ثبت و در اختیار عموم قرار دهند.
عکس مستند؛ دریچه‌ای به سوی سینمای مستند
این عکاس مستند درباره تأثیر عکاسی مستند بر سینمای جهان گفت: عکاسی مستند در دوران مختلف تأثیرات فراوانی بر سینمای جهان داشته است. برای نمونه، بعد از رکود اقتصادی آمریکا، سازمان امنیت کشاورزی گروهی از عکاسان را به سراسر کشور فرستاد تا عکاسی مستند انجام دهند. این آثار تأثیر عمیقی بر مدیریت کشور و خروج از بحران گذاشت و توجه سینماگران را نیز جلب کرد. نتیجه آن را می‌توان در فیلم «خوشه‌های خشم» دید؛ فیلمی که موضوع آن همان چیزی است که عکاسان در قالب مستند ثبت کرده بودند و بعدها تبدیل به یک شاهکار سینمایی شد.
او تأکید کرد: اگر عکاسی مستند درست انجام شود و در اختیار مستندسازان قرار گیرد، ایده‌های آن‌ها پخته‌تر می‌شود و می‌تواند خروجی‌های بسیار بهتری داشته باشد. این روند بدون شک کمک بزرگی به جامعه مستندسازی و سینمای مستند ایران خواهد کرد.
لزوم تعریف واضح در مسابقات عکاسی
صادقلو درباره بخش مجموعه عکس نوزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» توضیح داد: در مسابقات، داوران نقش بسیار مهم و خطرناکی دارند. البته پیش از داوران باید به نقش شورای سیاست‌گذاری مسابقه اشاره کرد. دلیلش این است که هر تعریفی که در یک مسابقه برای یک شاخه عکاسی ارائه می‌شود، تعیین‌کننده است. وقتی یک عکاس جوان برای شرکت در مسابقه مراجعه می‌کند، ابتدا به تعریف آن شاخه نگاه می‌کند. اگر تعریف درست نباشد، تأثیر آن در جامعه و در مسیر رسیدن به استانداردهای جهانی بسیار جدی خواهد بود.
او افزود: داوران نیز با انتخاب عکس‌ها به عکاسی کشور سمت وسو می‌دهند. وقتی عکس مستند انتخاب می‌شود، داوران عملاً تعریف می‌کنند که عکاسی مستند چیست. بنابراین اگر داور تعریف درستی از شاخه عکاسی نداشته باشد یا تعریف غلطی به او ارائه شده باشد، انتخاب‌ها دچار اشکال می‌شود و این اشکال در نگاه نسل جوان تأثیر می‌گذارد.
این عکاس ادامه داد: عکس‌هایی که در مسابقه رتبه می‌آورند یا به نمایشگاه راه پیدا می‌کنند، به جوانان می‌گویند مسیر درست چیست و اصلاً عکاسی و شاخه‌های آن چه تعریفی دارند. همین موضوع کار را سخت و حتی خطرناک می‌کند. به همین دلیل نقش داوران بسیار مهم است. اگر از این رسانه به‌درستی استفاده شود، ضمن آنکه نتیجه درستی به دست خواهد آمد، آینده عکاسی ایران سربلند خواهد بود.
بخش مجموعه عکس مستند «از قاب تا روایت» با دبیری مهدی سروری از ۱۹ تا ۲۵ آذرماه ۱۴۰۴ برگزار می‌شود.
